Podstawą działań ratownika KPP jest ocena stanu przytomności – ogólny stan poszkodowanego będzie widoczny na samym początku działań. Jako ratownik kwalifikowany stan świadomości poszkodowanego oceniamy za pomocą skali AVPU:
A (Alert) – przytomny (ogólna ocena przytomności),
V (Verbal) – reaguje na głos (brak reakcji na głos i głośne klaskanie),
P (Pain) – reaguje na ból (brak reakcji na uciski) ,
U (Unresponsive) – nieprzytomny (brak reakcji na wszystkie powyższe bodźce – słowne i bólowe).
Ocena drożności dróg oddechowych – sprawdzamy czy w ustach poszkodowanego nie ma ciała obcego. Gdy zauważymy ciało obce należy je usunąć, nie wpychamy na ślepo lecz ostrożnie wyciągamy. W przypadku treści płynnej (krew, wydzielina itp.) stosujemy ssak ręczy. W przypadku braku drożności dróg oddechowych musimy je udrożnić odpowiednim chwytem dostosowanym do obrażeń. Jeżeli podejrzewamy uraz kręgosłupa udrożnieni wykonujemy poprzez wysunięcie żuchwy. Natomiast gdy nie doszło do obrażeń kręgosłupa w takim razie odginamy głowę do tyłu i unosimy żuchwę.
W torbie R1 (lub R2) mamy do dyspozycji rurki ustno – gardłowe, rurkę krtaniową lub maskę krtaniową, które służą do przyrządowego podtrzymania drożności dróg oddechowych. Przy ich stosowaniu musimy się upewnić czy poszkodowany jest głęboko nieprzytomny. Jeżeli poszkodowany zaczyna reagować na ciało obce należy je szybko usunąć.
Ocena oddechu – sprawdzamy obecność oddechu, prawidłowego oddechu . Gdy brak prawidłowego oddechu przechodzimy do RKO (sprawdź RKO u dorosłych).
Gdy oddech obecny udrażniamy drogi oddechowe za pomocą odpowiednich rękoczynów oraz metod przyrządowych oraz podajemy tlen.
Prawidłowy oddech uzależniony jest od sytuacji oraz wieku poszkodowanego. W przypadku dużego stresu oddech będzie oczywiście szybsze.
- Dorośli – około 18 oddechów
- Dziecko – około 20-30 oddechy
- Niemowlę – około 40 oddechów.
Tlenoterapia – bierna, stosujemy maseczkę z rezerwuarem o przepływie około 15 litrów na minutę. Ważne aby rezerwuar był cały czas wypełniony. Gdy oddech jest nieprawidłowy lub jego ilość jest zbyt mała lub duża, należy przystąpić do tlenoterapii czynnej. Wykonujemy ją za pomocą worka samorosrężalnego z rezerwuarem.
Ocena krążenia – sprawdzamy obecność oraz częstotliwość tętna na tętnicy szyjnej oraz w razie możliwości na tętnicy promieniowej jednocześnie. Sprawdzamy nawrót kapilarny na kciuku oraz ogólny wygląd skóry.
Prawidłowe tętno uzależnione jest od sytuacji oraz wieku poszkodowanego. W przypadku dużego stresu tętno będzie oczywiście szybsze.
- Dorośli – około 80-100
- Dzieci – około 90-110
- Niemowlęcia – około 110-130
Wywiad ratowniczy
W wywiadzie pomoże nam system SAMPLE, który składa się z sześciu części:
S – symptomy – co widzimy na pierwszy rzut oka, jakie występują objawy itp.,
A – alergie – na jakie leki osoba jest uczulona,
M – medykamenty – jakie leki stosuje poszkodowany,
P – przebyte choroby – na co choruje,
L – lunch – kiedy miał miejsce ostatni posiłek,
E – ewentualne zdarzenia – co się stało.
Ocena poszkodowanego pod kątem istniejących obrażeń i dolegliwości – oceniamy wygląd poszkodowanego, jaki mógł wystąpić mechanizm urazu, widoczne urazy. Następnie przystępujemy do badania urazowego. W razie możliwości należy usunąć ubrania, uwidocznić uraz. Zaczynamy od głowy, poprzez klatkę piersiową, brzuch, miednicę, kończyny dolne, a kończąc na kończynach górnych.
- głowa i szyja – sprawdzamy czy nie występują krwawienia, wgłobienia czy wypływ płynu mózgowo – rdzeniowego, poszerzenie żył szyjnych. Po zbadaniu szyi zakładamy kołnierz ortopedyczny;
- klatka piersiowa – krwotoki, siniaki, paradoksalne ruchy klatki piersiowej;
- brzuch – jak wyżej, twardy lub napięty brzuch oraz wytrzewienie;
- miednica – niestabilność, bolesność itp;
- kończyny dolne – zniekształcenia, rany, krwotoki;
- kończyny górne – jak wyżej;
- plecy – rany, siniaki itp., plecy najczęściej badamy w momencie kiedy przekładamy poszkodowanego na deskę.
Wdrożenie postępowania adekwatnego do dolegliwości i obrażeń stwierdzonych u poszkodowanego – w zależności od dolegliwości i obrażeń wdrożenie odpowiedniej procedury.
Termoizolacja – w celu zapewnienia odpowiedniej temperatury ciała stosujemy tak zwaną folię życia (folia termiczna, NRC) złotą stroną na zewnątrz.
Regularna ocena funkcji życiowych i postępowanie adekwatne do stanu poszkodowanego – sprawdzamy funkcje życiowe poszkodowanego co dwie minuty lub po każdej zmianie pozycji. W razie wystąpienia innych dolegliwości wdrożenie odpowiedniego postępowania. W razie pogorszenia stanu poszkodowanego należy powtórnie wykonać badanie urazowe.
Od początku do końca należy prowadzić wsparcie psychiczne!!
Każde zaburzenie reakcji AVPU lub SAMPLE a także (nawet najmniejsze podejrzenia) zaburzeń psychicznych poszkodowanego (lub zatrzymanego) są ZAWSZE i BEZWZGLĘDNIE podstawą do wezwania pogotowia, bez względu na sytuację. Jest to obowiązkiem każdego ratownika i stanowi podstawę dbałości o zdrowia i życie!
KPP: Procedura nr 1 – sekwencja założeń taktycznych w ratownictwie medycznym
Po dłuższej przerwie zaczynamy od sprawy najważniejszej, czyli od procedury numer 1. Pierwsze chwile po przybyciu na miejsce zdarzenia są najważniejsze. Im prędzej i skuteczniej udzielimy kwalifikowanej pierwszej pomocy poszkodowanemu tym jego szanse na przeżycie wzrastają.
Podstawową sprawą jest tutaj tzw złota godzina. Poszkodowany z ciężkim urazem, który trafi na salę operacyjną w ciągu tego czasu ma dużo większe szanse na przeżycie. Należy pamiętać, że złota godzina rozpoczyna się już w chwili doznania obrażenia. Tak naprawdę kiedy docieramy na miejsce zdarzenia ze złotej godziny wiele nie zostaje. Dlatego ważnym jest żeby nasze działania były usystematyzowane i zgodne z obowiązującymi procedurami. Zwiększy to skuteczność naszych działań.
Procedura nr 1: Sekwencja założeń taktycznych w ratownictwie medycznym
Przybycie na miejsce zdarzenia: Docierając na miejsce zdarzenia należy pamiętać o swoim bezpieczeństwie, prawidłowe ustawienie aut w celu zabezpieczenia ratowników.
Rozpoznanie miejsca zdarzenia: (prowadząc rozpoznanie należy brać pod uwagę wszystkie możliwości, zdarzają się przypadki osób np. uwięzionych w bagażniku auta lub poza pojazdem w zaroślach. Poszkodowani w szoku mogli się również oddalić z miejsca zdarzenia i np. stracić przytomność. Warto wtedy przeszukać okolice miejsca zdarzenia.
-zabezpieczenie ratowników: Pamiętajmy o swoim bezpieczeństwie, rękawiczki lateksowe/winylowe czy inne to podstawa, wielu stosuje nawet dwie trzy pary jednocześnie. Jest to ciekawe rozwiązanie przy wielu poszkodowanych. Podchodząc do kolejnego poszkodowanego zdejmujemy tylko wierzchnie rękawiczki, a pod spodem mamy kolejne gotowe do działań. W straży każdy wyposażony jest w ubranie specjalne oraz hełm z przyłbicą, to powinno wystarczyć. Oczywiście do tego można dodać okulary ochronne oraz maseczkę. Jednak rzadko jest to spotykane w jednostkach ochrony przeciwpożarowej.
-identyfikacja zagrożenia: Oceniamy miejsce zdarzenia pod kontem zagrożenia dla ratowników oraz osoby poszkodowanej. Jeżeli osoba jest zagrożona czynnikiem zewnętrznym czy stanem poszkodowanego, należy przystąpić do natychmiastowej ewakuacji. Pamiętajmy tutaj jednak o swoim bezpieczeństwie. Zasada dobry ratownik to żywy ratownik jest tutaj kluczowa.
-liczba poszkodowanych: Jeżeli mamy więcej niż jednego poszkodowanego należy rozważyć segregację pierwotną. W razie konieczności segregacja poszkodowanych (segregacja poszkodowanych zostanie opisana w osobnym materiale już niebawem).
-potrzebne dodatkowe siły i środki: W przypadku niewystarczających sił i środków należy zadysponować na miejsce pomoc. Pamiętajmy zasadę: do każdego „ciężkiego” poszkodowanego przyporządkowany jest jeden zestaw medyczny z deską ortopedyczną oraz szynami Kramera.
-mechanizm urazu: Jak doszło do zdarzenia. Ważne aby dobrze ocenić miejsce. Pomoże nam to w dalszych czynnościach medycznych. Gdy osoba jest nieprzytomna, a na miejscu są świadkowie zdarzenia zapytaj ich co i jak się stało.Najczęściej strażacy dysponowani są do zdarzeń drogowych w których występują obrażenia kręgosłupa. Jednak mogą zdarzyć się inne przypadki. W sytuacjach gdy nie mamy pewności co do mechanizmu urazu zawsze bierzemy możliwość wystąpienia urazu kręgosłupa.
Dotarcie do poszkodowanego: Do poszkodowanego podchodzimy od strony w którą osoba ma skierowaną twarz, chodzi to głównie o zapobiegnięcie pogłębienia urazu w odcinku szyjnym kręgosłupa (poszkodowana osoba może się odwrócić do tyłu żeby zobaczyć kto się zbliża itd.) Należy tutaj pamiętać o swoim bezpieczeństwie. Po dotarciu do poszkodowanego przystępujemy do:
-ewakuacja i udzielenie kwalifikowanej pierwszej pomocy: Gdy zachodzi potrzeba ewakuacji (ciężki stan poszkodowanego, brak możliwości sprawdzenia czynności życiowych czy możliwość wystąpienia zagrożenia zewnętrznego) należy niezwłocznie przystąpić do ewakuacji osoby i udzielić jej kwalifikowanej pierwszej pomocy w strefie bezpiecznej.
-wykonanie dostępu do poszkodowanego i udzielenie kwalifikowanej pierwszej pomocy: jeżeli osoba np. w zdarzeniu drogowym jest uwięziona w pojeździe, przystępujemy do wykonania dostępu za pomocą sprzętu hydraulicznego lub innego. W trakcie wykonywania dostępu można prowadzić działania z zakresu KPP. Gdy nie ma takiej możliwości, KPP wykonujemy dopiero po ewakuacji.
-udzielenie kwalifikowanej pierwszej pomocy i przygotowanie do ewakuacji: gdy dostęp do poszkodowanego umożliwia udzielenie kwalifikowanej pierwszej pomocy, a jego stan nie wymaga natychmiastowej ewakuacji możemy na miejscy przeprowadzić czynności medyczne, a dopiero później ewakuować poszkodowanego lub przekazać dla ZRM.
Na koniec: Meldunek do Kierującego Działaniem Ratowniczym (czyli KDRa): informacje jakie działania wykonujemy z poszkodowanym należy na bieżąco przekazywać kierującemu działaniem ratowniczym, on następnie przekazuje informację dalej, do odpowiedniego miejscowo stanowiska kierowania.
KPP: Procedura nr 2 – Sekwencja medycznych działań ratowniczych
Dzisiaj zapraszamy Was do zapoznania się z procedurą nr 2 Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy, to od niej zaczynamy nasze działania medyczne. Sekwencję medycznych działań ratowniczych stosuje się zawsze. Dlatego warto zapoznać się z nią i ją prawidłowo wykonywać.
Ratownik, który podchodzi do osoby poszkodowanej musi do niej podejść od strony w którą osoba poszkodowana się patrzy. Gdy mechanizm urazu wskazuje na obrażenia kręgosłupa lub nie mamy pewności co do mechanizmu urazu, niezwłocznie przystępujemy do stabilizacji kręgosłupa w odcinku szyjnym. Nie można zapomnieć o przedstawieniu się oraz informowaniu poszkodowanego o wszystkich czynnościach które będziemy wykonywać. W razie wystąpienia masywnego krwotoku niezwłocznie należy go zaopatrzyć. Po przejęciu głowy przez drugiego strażaka możemy przystąpić do oceny stanu przytomności.
Ocena stanu przytomności – ogólny stan poszkodowanego będzie widoczny na samym początku. Stan świadomości poszkodowanego oceniamy za pomocą skali AVPU:
A (Alert) – przytomny,
V (Verbal) – reaguje na głos,
P (Pain) – reaguje na ból,
U (Unresponsive) – nieprzytomny (brak reakcji na głos oraz ból).
Ocena drożności dróg oddechowych (A) – sprawdzamy czy w ustach poszkodowanego nie ma ciała obcego. Gdy zauważymy ciało obce należy je usunąć, nie wpychamy na ślepo lecz ostrożnie wyciągamy. W przypadku treści płynnej (krew, wydzielina itp.) stosujemy ssak ręczy. W przypadku braku drożności dróg oddechowych musimy je udrożnić odpowiednim chwytem dostosowanym do obrażeń. Jeżeli podejrzewamy uraz kręgosłupa udrożnieni wykonujemy poprzez wysunięcie żuchwy. Natomiast gdy nie doszło do obrażeń kręgosłupa w takim razie odginamy głowę do tyłu i unosimy żuchwę.
W torbie R1 lub R2 mamy do dyspozycji rurki ustno – gardłowe, rurkę krtaniową lub maskę krtaniową, które służą do przyrządowego podtrzymania drożności dróg oddechowych. Przy ich stosowaniu musimy się upewnić czy poszkodowany jest głęboko nieprzytomny. Jeżeli poszkodowany zaczyna reagować na ciało obce należy je szybko usunąć.
Ocena oddechu (B) – sprawdzamy obecność oddechu, prawidłowego oddechu . Gdy brak prawidłowego oddechu przechodzimy do RKO (procedura nr 3 lub 4).
Gdy oddech obecny udrażniamy drogi oddechowe za pomocą odpowiednich rękoczynów oraz metod przyrządowych oraz podajemy tlen.
Prawidłowy oddech uzależniony jest od sytuacji oraz wieku poszkodowanego. W przypadku dużego stresu oddech będzie oczywiście szybsze.
Dorośli – około 18 oddechów
Dziecko – około 20-30 oddechy
Niemowlę – około 40 oddechów.
Tlenoterapia – bierna, stosujemy maseczkę z rezerwuarem o przepływie około 15 litrów na minutę. Ważne aby rezerwuar był cały czas wypełniony. Gdy oddech jest nieprawidłowy lub jego ilość jest zbyt mała lub duża, należy przystąpić do tlenoterapii czynnej. Wykonujemy ją za pomocą worka samorosrężalnego z rezerwuarem.
Ocena krążenia C – sprawdzamy obecność oraz częstotliwość tętna na tętnicy szyjnej oraz w razie możliwości na tętnicy promieniowej jednocześnie. Sprawdzamy nawrót kapilarny na kciuku oraz ogólny wygląd skóry.
Prawidłowe tętno uzależnione jest od sytuacji oraz wieku poszkodowanego. W przypadku dużego stresu tętno będzie oczywiście szybsze.
Dorośli – około 80-100
Dzieci – około 90-110
Niemowlęcia – około 110-130
Wywiad ratowniczy – w wywiadzie pomoże nam system SAMPLE, który składa się z sześciu części:
S – symptomy – co widzimy na pierwszy rzut oka, jakie występują objawy itp.,
A – alergie – na jakie leki osoba jest uczulona,
M – medykamenty – jakie leki stosuje poszkodowany,
P – przebyte choroby – na co choruje,
L – lunch – kiedy ostatni posiłek,
E – ewentualnie co się stało.
Ocena poszkodowanego pod kątem istniejących obrażeń i dolegliwości – oceniamy wygląd poszkodowanego, jaki mógł wystąpić mechanizm urazu, widoczne urazy. Następnie przystępujemy do badania urazowego. W razie możliwości należy usunąć ubrania, uwidocznić uraz. Zaczynamy od głowy, poprzez klatkę piersiową, brzuch, miednicę, kończyny dolne, a kończąc na kończynach górnych.
-głowa i szyja – sprawdzamy czy nie występują krwawienia, wgłobienia czy wypływ płynu mózgowo – rdzeniowego, poszerzenie żył szyjnych. Po zbadaniu szyi zakładamy kołnierz ortopedyczny,
-klatka piersiowa – krwotoki, siniaki, paradoksalne ruchy klatki piersiowej,
-brzuch – jak wyżej, twardy lub napięty brzuch oraz wytrzewienie,
-miednica – niestabilność, bolesność itp.,
-kończyny dolne – zniekształcenia, rany, krwotoki,
-kończyny górne – jak wyżej,
-plecy – rany, siniaki itp., plecy najczęściej badamy w momencie kiedy przekładamy poszkodowanego na deskę.
Wdrożenie postępowania adekwatnego do dolegliwości i obrażeń stwierdzonych u poszkodowanego – w zależności od dolegliwości i obrażeń wdrożenie odpowiedniej procedury.
Termoizolacja – w celu zapewnienia odpowiedniej temperatury ciała stosujemy tak zwaną folię życia (folia termiczna, NRC) złotą stroną na zewnątrz.
Regularna ocena funkcji życiowych i postępowanie adekwatne do stanu poszkodowanego – sprawdzamy funkcje życiowe poszkodowanego co dwie minuty lub po każdej zmianie pozycji. W razie wystąpienia innych dolegliwości wdrożenie odpowiedniego postępowania. W razie pogorszenia stanu poszkodowanego należy powtórnie wykonać badanie urazowe.
Od początku do końca należy prowadzić wsparcie psychiczne!!
KPP: RKO u dorosłych. Procedura nr 3
Rozpoznanie miejsca zdarzenia.
Zaczynamy oczywiście od rozpoznania miejsca zdarzenia. Tutaj należy zwrócić szczególną uwagę na zabezpieczenie samego siebie czy nie czyhają na nas i poszkodowanego zagrożenia, liczbę poszkodowanych, jak doszło do zdarzenia oraz czy nie potrzebujemy na miejscu dodatkowych sił i środków.
Brak prawidłowego oddechu.
Sprawdzamy obecność oddechu – prawidłowego oddechu. Gdy brak prawidłowego oddechu przechodzimy do RKO. Prawidłowy oddech uzależniony jest od sytuacji oraz wieku poszkodowanego. W przypadku dużego stresu oddech może być szybszy. Prawidłowy oddech u dorosłego człowieka to około 18 oddechów.
RKO – 30 uciśnięć klatki piersiowej, 2 wdechy ratownicze.
Rozpoczynamy uciskanie klatki piersiowej. Nadgarstkami uciskamy środek klatki piersiowej z częstotliwością około 100 – 120 na minutę na głębokość około 5 cm. Ważne aby dosyć często dokonywać zmian gdyż uciskanie jest naprawdę ciężkim wysiłkiem i zbiegiem minut staje się ono mniej efektywne.
Po wykonaniu 30 uciśnięć przechodzimy do wykonania dwóch wdechów ratowniczych. Każdy wdech wykonujemy w czasie około 1 sekundy. Wdech musi unieść klatkę piersiową. Wtedy jesteśmy pewni, że jest prawidłowy.
Defibrylator AED.
Gdy posiadamy defibrylator należy go niezwłocznie użyć. Po uruchomieniu urządzenia postępuj zgodnie z poleceniami urządzenia. Przyklej elektrody i wykonaj analizę. Ważne aby w tym czasie nikt nie dotykał poszkodowanego. Jeżeli usłyszysz komunikat „Defibrylacja zalecana” należy odsunąć osoby postronne i wcisnąć odpowiedni przycisk. Jeżeli usłyszysz komunikat „Defibrylacja nie zalecana” należy kontynuować RKO. Ważne aby podążać według wskazówek urządzenia.
Resuscytację prowadzimy do powrotu prawidłowego oddechu, przyjazdu Zespołu Ratownictwa Medycznego, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo lub do wyczerpania sił ratowników.
Po powrocie oddechu zabezpieczamy poszkodowanego termiczne, podajemy tlen, robimy badanie urazowe oraz oczywiście nie zapominamy o sprawdzaniu funkcji życiowych.
Ważne. Przy masywnych krwotokach należy je uwidocznić i zatamować. Przy obrażeniach kręgosłupa prowadzimy stabilizację.
