Medycyna taktyczna rozwija się dynamicznie od końca XX wieku, jako odpowiedź na doświadczenia wojskowe z konfliktów zbrojnych i działań specjalnych. W warunkach pola walki klasyczne standardy ratownictwa medycznego okazują się niewystarczające – trzeba uwzględniać ostrzał, ograniczone zasoby i konieczność prowadzenia działań pod presją czasu. Dlatego opracowano specjalne systemy: TCCC i CTM.
System Tactical Combat Casualty Care powstał w USA w latach 90. i obecnie stanowi światowy standard postępowania w medycynie taktycznej. TCCC dzieli udzielanie pomocy na trzy fazy:
✔️ Care Under Fire – opieka pod ostrzałem:
priorytetem jest bezpieczeństwo ratownika i poszkodowanego,
ograniczone działania medyczne (np. założenie stazy taktycznej, ewakuacja w bezpieczniejsze miejsce).
✔️ Tactical Field Care – opieka w warunkach taktycznych:
po wyjściu z bezpośredniego zagrożenia,
kontrola krwotoków, udrożnienie dróg oddechowych, tlenoterapia, leczenie bólu, zabezpieczenie ran.
✔️ Tactical Evacuation Care (TACEVAC) – opieka podczas ewakuacji:
stabilizacja, transport do punktu medycznego, dalsze leczenie.
✔️ Celem TCCC jest ratowanie życia przy zachowaniu zdolności bojowej oddziału – czyli działania szybkie, skuteczne i możliwe do wykonania przez żołnierzy-liniowych, nie tylko przez medyków.
CTM (Combat Trauma Management) to system szkoleń i procedur wywodzący się z TCCC, stosowany m.in. w Europie (w tym w Polsce). Stanowi jego rozwinięcie i dostosowanie do lokalnych uwarunkowań prawnych oraz realiów służb mundurowych.
CTM duży nacisk kładzie się na:
✔️ praktyczne szkolenie żołnierzy, policjantów i funkcjonariuszy w zakresie podstawowych procedur medycznych,
✔️ algorytm MARCH (Massive bleeding, Airway, Respiration, Circulation, Hypothermia/Head) – kontrola krwawienia, dróg oddechowych, oddychania, krążenia i hipotermii,
✔️ współpracę z ratownictwem cywilnym i medycyną katastrof,
✔️ dostosowanie sprzętu (np. stazy taktyczne, opatrunki hemostatyczne, igły do odbarczania odmy).
Systemy TCCC i CTM zrewolucjonizowały podejście do medycyny pola walki. Umożliwiają szybkie i skuteczne działania ratunkowe w warunkach bojowych, a ich elementy są dziś przenoszone także do ratownictwa cywilnego (np. szkolenia dla służb mundurowych, kursy „Stop the Bleed”). Ich głównym celem pozostaje jedno – maksymalne zwiększenie przeżywalności rannych w sytuacjach ekstremalnych.
✔️ Naszym zdaniem nie należy rozpoczynać swojej edukacji medycznej od systemów TCCC lub CTM. Sugerujemy rozpoczęcie edukacji od kursów KPP, które umożliwią uzyskanie podstawowych umiejętności ratowniczych. System TCCC lub CTM przeznaczony jest dla odpornych, wysokowykwalifikowanych ratowników, ratowników medycznych i lekarzy, odpornych na stres, świadomych zagrożeń, odpowiedzialności i swoich umiejętności. Znając kanon medycznych czynności w sytuacjach skrajnych możliwe jest „wybieranie” tych czynności, które można pominąć i przyśpieszyć te czynności, które związane są z szybkim zabezpieczeniem życia i uśmieżeniem bólu. Jest to ekstremalnie wymagający system, gdzie poniekąd „na skróty” z pominięciem innych czynności medycznych, zwiększa się „taktycznie” szanse jednostek na polu walki na przeżycie, bez większej dbałości o ścisłe wytyczne i zasady, które są nie do pominięcia w konwencjonalnej medycynie.
✔️ Działania taktyczne w tak ekstremalnych warunkach jak pole walki, narzucają znaczne ograniczenia i wymagają przyśpieszenie działań, zwłaszcza w zakresie bezpośredniego ratowania życia, tamowania krwotoków i podawania silnych środków przeciwólowych lub nawet środków sedacyjnych, gdy poszkodowany rokuje przeżycie. To podejście jest swego rodzaju odwrotnością działań konwencjonalnych metod ratowniczych.
✔️ W żadnym wypadku osoby bez przeszkolenia podstawowego Tactical Combat Casualty Care (TCCC) lub zaawansowanego: Combat Trauma Management (CTM) nie będą w stanie udzielić skutecznej pierwszej pomocy na polu walki w warunkach skrajnych, za wyjątkiem zabezpieczenia lub transportu poszkodowanego.
✔️ CTM to zaawansowany kurs medyczny przeznaczony dla paramedyków sił specjalnych oraz osób pełniących funkcje medyka w zespołach PMC/PSD w regionach wysokiego ryzyka w przypadku opóźniającej się ewakuacji nawet do 72 h.
✔️ Wybierając szkolenie TCCC lub CTM należy się upewnić, że ośrodek oferujący takie szkolenia ma pozytywne opinie i odpowiednie akredytacje i uprawnienia do prowadzenia tego typu szkoleń, zgodnie z wytycznymi WCKM!!
Nie czekaj na kryzys – bądź gotowy, by świadomie, spokojnie i odważnie reagować, gdy ktoś będzie potrzebować Twojej pomocy. Zapraszamy na najbliższy kurs KPP, który organizujemy w Twoim regionie.
📞 Telefon kontaktowy: +48 503 730 112
📧 E-mail: kontakt@feniks.care
© 2025 Fundacja Feniks. Wszelkie prawa zastrzeżone - Feniks.care